In veel culturen in Afrika, alsook in andere delen van de wereld, neemt de connectie tussen het leven en het land een belangrijke plaats in. Eén ritueel betreft het begraven van de placenta onder een fruitboom in de tuin van het huis van de nieuwgeborene door een ouder of grootouder. Het gat wordt gegraven op een vochtige plek en geheimgehouden om kwade invloeden te vermijden. ‘Waar je placenta is begraven, daar kom je terug’ — dit Afrikaanse gezegde herinnert aan de menselijke connectie met de aarde, voorouders en thuis. Het begraven van de placenta en de navelstreng is ook een manier om eigendomsrechten te valideren, zodat land niet kan worden verkocht of aan een derde partij wordt gegeven en het recht van mensen op het land vaak alleen vruchtgebruik is.
De twee werken op sonsbeek, Mnguni en Ibutho, roepen respectievelijk de vraag op van gedwongen of vrijwillige verplaatsing van mensen en de onteigening van land in voormalige kolonies. Deze werken kijken naar methoden van genezing voor de wonden van geworteld zijn en de psychologische en spirituele effecten op degenen die migreren of daartoe gedwongen worden. Hoe herdefinieer je het concept van thuis als je in een nieuw land bent? Hoe maak je verbinding en leef je op onbekende plaatsen? Hoe zorg je voor verankering in een nieuw land?
Mnguni is de eerste foto in een serie van drie foto's die Buhlebezwe Siwani heeft gemaakt nadat zij zich in Nederland vestigde vanuit Zuid-Afrika. Zoals altijd in haar werk zijn de beelden gebaseerd op een performance. Het vreemde land onthult een vertrouwd landschap en wordt de ideale setting voor het ritueel, waarbij Siwani met behulp van een kaars of een imphepho de voorouders oproept om haar te helpen bij deze overgang naar hereniging in het nieuwe land. De kunstenaar, gekleed in verschillende belangrijke kostuums uit haar spirituele en culturele omgeving, nodigt de voorouders uit om plaats te nemen op een bank in een leeg veld. Siwani beweegt zich voor de camera tussen de werelden van de levenden en de doden – ze neemt de rol aan van een Sangoma, een traditionele Zuid-Afrikaanse spiritueel genezer - en creëert een beeld dat het gebruik omvangt en verplaatst naar een tijdloze en ruimteloze omgeving. Mnguni bevindt zich tussen het ruimtelijke en het existentiële, reflecterend op herinnering, gebaar en ritueel terwijl het heden en verleden verbindt.
Ibutho — genoemd naar de isiZulu-term voor een legerregiment, het sterkste segment – bestaat uit rood, wit, blauw, groen en geel garen. De kleuren worden verschillend en in diverse combinaties gebruikt in Zuid-Afrikaanse Zion- en Apostelkerken, waar riemen worden gemaakt van de wol die over het algemeen wordt gedragen door vrouwen en priesters die putten uit voorouderlijke geesten. De krijgers zijn vrouwen die naties voortbrengen. Door deze kleuren en strengen bij elkaar te brengen is de riem een metafoor voor een bijeenkomst voor het begraven van de placenta op de plaats van je voorouders of thuis, zodat je geest altijd zijn weg naar huis kan vinden.
Buhlebezwe Siwani (1987, Johannesburg) woont en werkt in Amsterdam en Kaapstad. Door haar nomadische opvoeding heeft ze ook in de Oost-Kaap en KwaZulu Natal gewoond. Siwani werkt voornamelijk met performance en installatie, soms inclusief fotografische stills en video's die ze gebruikt als stand-ins voor haar lichaam wanneer ze fysiek afwezig is in de ruimte. Siwani voltooide haar BAFA (Hons) aan de Wits School of Arts in Johannesburg in 2011 en haar MFA aan de Michaelis School of Fine Art, Kaapstad in 2015. Ze heeft geëxposeerd in de Michaelis Galleries, Kaapstad; APEX Art, New York; Commune 1, Kaapstad; Stevenson, Kaapstad; en Museum Africa, Johannesburg. Haar werk is onderdeel van meerdere particuliere en institutionele collecties over de hele wereld.
Beide werken zijn in bruikleen gegeven door de kunstenaar en Galeria Madragoa, Lissabon.
Dit werk wordt gepresenteerd in samenwerking met Museum Arnhem.